พีร์ พงศ์พิพัฒนพันธุ์
“คนธรรมดา” ผมเห็นม็อตโต้ (คำขวัญ)นี้ ต่อจากชื่อของเขาในไลน์ส่วนตัว ที่เรามักติดต่อกันเสมอมาแม้ว่าผมกับเขาเราอยู่กันคนละทวีป ด้วยบุคลิกที่ร่าเริง อัตลักษณ์คงที่ชัดเจน ความปรารถนาบั้นปลายชีวิตของเขาคือเชียงใหม่ แม้ว่าปรารถนานั้นของเขาไม่มีวันเกิดขึ้นจริง แต่มันก็แสดงให้เห็นว่าชีวิตเป็นสิ่งไม่แน่นอน ไม่ว่าคุณจะอยู่แห่งหนใดในโลกก็ตาม
โลกอเมริกา ที่ที่หลายคนบนโลกนี้ปรารถนา ฝันได้บ้างไม่ได้บ้าง มีกี่คนที่ได้อย่าง “ประสิทธิ์ แสงอ่อน” ไม่ต้องอิจฉาเขา เพราะนาทีนี้ไม่มีเขาอยู่แล้วในโลก หากคุณค่าของใช้ชีวิตได้ค่อนข้างเต็มรูปแบบ และภาคภูมินั้น “ประสิทธิเสรีชน” อาจทำให้คุณต้องอิจฉาเขา ถ้าเป็นแบบนี้ ผมช่วยอะไรคุณไม่ได้จริงๆ
ด้วยแคแรกเตอร์สามัญมะนุดธรรมดา เรียบง่าย มีสุนทรียะอ่อนไหวละเมียดละไมอันพอเหมาะพอควร ทำให้เขาเป็นนักบันเทิงในระดับมืออาชีพ “(ไทย)เอลวิส ลาสเวกัส” ฉายานี้ไม่ได้มาง่ายๆ หากผ่านการทดสอบจากบ่อนแอริโซน่าชาลีมาด้วยซ้ำ เป็นเส้นทางที่เขากำหนดเองอย่างมีความสุขและสนุกกับมัน ถึงแม้ชีวิตจริง เขาจะเป็นคนที่ออกจะไร้ระเบียบบ้าง แต่ก็นั่นล่ะ คนธรรมดา จะเอาเรื่องเอาราวอะไรมากมาย
จากซานแอนโตนิโอ เท็กซัส ถึงลาสเวกัส เนวาดา กลายเป็นบุรุษผู้เจนจบทะเลทรายโมฮาเว่ ซึ่งผมคิดว่าคนไทยหลายคนผู้ใช้ชีวิตอยู่ในอเมริกาแทบไม่เคยลิ้มรส แม้มันจะอยู่ใกล้ๆ แค่การย่างเท้าออกบ้าน หลายครั้งที่เขากับผมก้าวไปถึง Nuclear testing site กลางทะเลทรายเนวาดา อุตสาหกรรมเหมืองเก่าในเมือง searchlight, China Ranch, Pahrump, Great Basin, Mt. Charleston, Redrock Canyon, Lake Havasu, เขื่อนฮูเวอร์ ทะลุบอร์เดอร์แคลิฟอร์เนียตะวันออกที่เมือง Tecopa เมืองแห่งบ่อน้ำแร่อันลือชื่อท่ามกลางบรรยากาศทะเลทรายสีเทาหม่น อันเวิ้งว้าง ขลุมแนวเส้นไฮเวย์ 95 เป้าหมายนับร้อยๆ ที่ที่ผมกับเขาเหยียบย่างลึกเข้าไปอย่างยากที่จะหานักสำรวจคนไทยคนใดเข้าไปถึง
ภาพนั้นเสมือนหนังคาวบอยมิปาน มีอินทรีโผบินอยู่เหนือหัวของเรา บนหน้าผาแกรนด์แคนยอน มองลงมาข้างล่างเป็นแม่น้ำโคโลราโดสีเขียว ไหลคดเคี้ยวเป็นงูเลื้อย มองลงมาจากข้างบนแลลิบลิ่วสายเล็กๆ ในหน้าร้อนกว่า 45 องศา ผมกับเขาเสือกเท้าก้าวลงแม่น้ำที่เย็นเฉียบ เนื่องด้วยน้ำแข็งละลายในหน้าร้อนนั้น ผมกับเขาคุ้นเคย America West มากกว่าคนท้องถิ่นหลายคนเสียอีก ไล่ตั้งแต่ มอนตาน่า ไอดาโอ เท็กซัส นิวเม็กซิโก อริโซน่า ยูท่าห์ เนวาดา ทะลุถึงแคลิฟอร์เนีย จากแอล.เอ.ยันซานฟรานซิสโก อย่างน้อยทางใต้ก็มี Tijuana ประเทศเม็กซิโกด้วยซ้ำที่เราเข้าไปถึง
ไม่แปลกที่ภาพวิวทิวทัศน์ นับร้อยนับพัน รายงานเหตุการณ์ท้องถิ่น ทะลักไหลจากเนวาดาไปถึงกรุงเทพ ที่แท้บางครั้ง มันมาจากร้านแมคโดนัลด์ในหมู่บ้านเล็กๆ กลางทะเลทรายในเมืองTwentynine Palms เราเป็นแขกต่างถิ่นแปลกหน้า ไม่รู้จะหาข้อมูลจากไหน ผมนั่งกินกาแฟกับเขา ลอกข่าวจากหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น จากฟรีแม็กกาซีนท้องถิ่นของที่นั่นส่งเอา ร้านนวดไทยที่มีอยู่ร้านเดียวของที่นั่นเจ้าของอัธยาศัยดี ตกค่ำเราก็สิงสู่กันอยู่ในรถโมบายของเจ้าของร้าน เช้าดวงอาทิตย์โผล่แดงฉาน หากาแฟ เบคอน ไก่ทอดง่ายๆ กินแก้หิว
“เอลวิส ลาสเวกัส” ติดเรียบง่าย กินง่ายอยู่ง่าย ในสายผม เขาไม่เพียงเป็นคนไทยไม่กี่คนที่เข้าถึงความเป็นอเมริกันอย่างแท้จริง เพราะอย่าคิดว่าคนไทยในอเมริกาจะเข้าถึงวิถีชีวิตอเมริกันได้ทุกคน หากสังคมไทยที่นั่นโดยมากกลับแปลกแยก แยกส่วนไม่ข้องเกี่ยวกับสังคมอเมริกันโดยตรง โดยเฉพาะคนไทยในอเมริกาผู้มีนิวาสสถานอยู่แถบฮอลลีวูด แอล.เอ. แคลิฟอร์เนีย ปัจจุบันมันก็ยังเป็นเช่นนี้ เสพข่าวเสพสื่อจากเมืองไทยโดยถ่ายเดียว แนวคิดการจัดตั้ง Thai Town Hollywood ของแจนซี่ ชัญชนิฐ มาเทอร์เรลล์ ราวๆ 20 กว่าปีที่แล้ว จึงไม่รู้ว่าผิดหรือถูก เพราะยังไม่เคยมีการประเมินผลกันสักที
จากนิสัยและท่าทีพฤติกรรมของเขา ผมสงสัยว่าประสิทธิ์ เป็นเดโมแครต แต่ผมเดาผิด เขาบอก เขาเป็นรีพับลิกัน เป็นมานานแล้ว ตอนแรกๆ ผมไม่เข้าใจอยู่เหมือนกันว่า การเมืองอเมริกันแนวอนุรักษ์นิยม (Conservative) กับการเมืองแนวเสรีนิยม(Liberal) เป็นอย่างไร ตอนนั้นยังวิเคราะห์ไปไม่ถึง จนกระทั่งเริ่มคิดได้ว่า ความคิดการเมืองของอเมริกันมันคือเสรีนิยมทั้งหมดนั่นล่ะ ต่างกันแค่รีพับลิกันเน้นเสรีนิยมด้านเศษฐกิจ ด้านการปกครอง (รัฐกิจ) ขณะที่เดโมแครตคงความเป็น Liberal ในประเด็นสังคม รีพับลิกันด้วยซ้ำที่เสรีนิยมสุดโต่ง (ขวา) ขณะที่เดโมแครตเป็นพวก Socialist (สังคมนิยม/ซ้าย) ตอนแรกผมฉงนเรื่องนี้อยู่ การณ์มาคลี่คลายเอาในช่วงหลัง ที่จริงเอลวิสไม่ได้อธิบายผมหรอก เขาก็สุขนิยมของเขาแบบนั้นอยู่ตลอด
เราถกกันบ้างเรื่องการเมืองขณะเดินทาง รวมถึงการเมืองไทย โดยสัญชาตญาณแบบคนไร้รากความรู้ทางการเมือง ผมจับเค้าความคิดของเขาได้ว่า เขาอยู่ฝ่ายประชาธิปไตย แม้ตอนนั้นกระแสเหลืองระบาดได้ขยายวง ในวงการเมืองทั่วไปในย่านชุมชนไทยทั้งแอล.เอ.และลาสเวกัสก็ตาม ในช่วงแกนนำเหลืองมาอเมริกา ผมกับเขาและเพื่อนๆ ในเวกัสเลือกกินข้าวร้านฟิลิปปินส์แทนที่การไปนั่งฟังแกนนำเหล่านั้นพูดที่ Palace Station Casino บน Sahara Ave.ในช่วงค่ำ จำได้ว่า วันนั้นแฟนคลับเหลืองบินมาจากนิวยอร์คหลายคน
ช่วงหลัง ความเป็นลูกราชบุรี และเขาเห็นเหมือนกับที่คนไทยในอเมริกาทั่วไปเห็น คือความขาดแคลน ความยากจน ความมีภาษีเหนือกว่าทางด้านวัตถุของคนไทยในอเมริกา เขาร้องเพลงที่เวกัสหาทุนได้มาก้อนหนึ่ง เอามาแจกเด็กๆ ที่โรงเรียนบ้านรางม่วง จอมบึง สังกัดสพฐ.ราชบุรี เป็นโรงเรียนระดับปฐมวัย ผมเองไปร่วมอนุโมทนาถึงที่
เด็กๆ ที่นั่นน่าจะยังจำเขาได้อยู่ “ลุงเอลวิส” ในวันนั้น คนธรรมดาและมีความเป็นตัวของตัวเองสูง อารมณ์บันเทิงแลเมตตานั้นแผ่กระจายจากเวกัส จอมบึง ยันอนุบาลเทศบาลเวียงต้า อ.ลอง จ.แพร่ เมื่อครั้งที่เขายังมีเรี่ยวแรง คนดอยผากลอง ที่คราวนั้นมีพินิจ คงประพันธ์ เป็นหัวหน้าหน่วย มีโอกาสรับรองเขาในฐานะแขกจากอเมริกาผู้มาให้ความบันเทิงกับเด็กๆ อ.ลอง จ.แพร่ เมื่อหลายปีมาแล้ว ก่อนเลยไปนั่งดวดการเมือง ณ “บ้านดำลำพูน” ป่าซางของทองธัช เทพารักษ์
อย่างว่า คนธรรมดา ย่อมมีวิถีของคนธรรมดา เกิดมาธรรมดาและไปอย่างธรรมดาๆ…..อเมริกันประสิทธิ